Przestrzeń wokół naszych domów się kurczy, o prywatność trzeba wręcz walczyć, ale prawo bardzo często nam tego nie ułatwia. Problem braku prywatności może natomiast choć w części rozwiązać ogrodzenie między sąsiadami. Przepisy prawa regulują tę kwestię, dlatego o nich w artykule! Przeczytaj, jak zgodnie z prawem i dobrymi praktykami wybudować płot między sąsiadami i bez skrępowania korzystać z własnej przestrzeni.
Jak powinno wyglądać stawianie ogrodzenia? Przepisy prawa w pigułce!
Polskie prawo reguluje wiele kwestii związanych z budową ogrodzenia i warto je znać, i to niezależnie od usytuowania płotu względem działki sąsiada. Choć w większości przypadków ogrodzenie nie wymaga ubiegania się o pozwolenie na budowę czy też nawet zgłaszania zamiaru jego budowy urzędnikom, nie stosując się do pewnych wytycznych, można narazić się na konieczność rozbiórki czy przebudowy ogrodzenia.
Prawo budowlane: ogrodzenie między sąsiadami
Jednym z aktów prawnych, z którymi warto się zapoznać przed budową ogrodzenia, jest Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. z 1994 r., nr 89, poz. 414). Akt ten był już kilkukrotnie zmieniany, a w kontekście ogrodzenia ważna jest przede wszystkim jego nowelizacja z 2015 r., która poskutkowała uproszczeniem procedur związanych z m.in. właśnie stawianiem płotów.
Co prawda prawo budowlane nie reguluje konkretnie budowy ogrodzenia między sąsiadami (takich kwestii jak np. odległość ogrodzenia od granicy działki sąsiada), lecz precyzuje w ogólny sposób zasady stawiania ogrodzenia.
Maksymalna wysokość ogrodzenia a zgłoszenie budowy ogrodzenia
Wspomniana już wyżej nowelizacja prawa budowlanego zniosła obowiązek ubiegania się o pozwolenie na budowę ogrodzenia i zgłaszania zamiaru budowy we właściwym organie architektoniczno-budowlanym. Jest jeden warunek, który dotyczy kwestii technicznych. Dopuszczalna wysokość ogrodzenia bez załatwienia formalności to 2,2 m od poziomu gruntu.
Oczywiście nadal można wznieść konstrukcję ogrodzenia wyższą niż 2,2 m, jednak trzeba najpierw dopełnić formalności względem urzędników, czyli złożyć pismo informujące o zamiarze budowy ogrodzenia, jego rodzaju i wysokości oraz terminie rozpoczęcia prac. Decyzja jest wydawana na zasadzie tzw. milczącej zgody – jeśli w ciągu 21 dni urzędnicy nie sprzeciwią się inwestycji, można wystartować!
Prawnie wymagane warunki techniczne ogrodzenia
Dokumentem uzupełniającym prawo budowlane w kwestii budowy ogrodzenia jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (z późniejszymi zmianami). Warto zapoznać się zwłaszcza z rozdziałem 9. i artykułami od 41. do 43., które objaśniają, że:
- ogrodzenie nie może być niebezpieczne dla ludzi i zwierząt (poniżej 1,8 m wys. nie można montować ostro zakończonych elementów np. grotów),
- bramy oraz furtki muszą się otwierać do wewnątrz działki, a ich minimalna dopuszczalna szerokość to: 2,4 m (dla bramy) i 0,90 m (dla furtki).
Kodeks cywilny: ogrodzenie między sąsiadami
Ustawa Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (z późniejszymi zmianami – Dz. U. z 1964 r., nr 16, poz. 93), a konkretnie art. 154 aktu, wyjaśnia, że:
[…] mury, płoty […] i inne urządzenia podobne, znajdujące się na granicy gruntów sąsiadujących, służą do wspólnego użytku sąsiadów,
i że:
Korzystający z wymienionych urządzeń obowiązani są ponosić wspólnie koszty ich utrzymania.
Jak to odnieść w praktyce do budowy ogrodzenia między sąsiadami?
Ogrodzenie na granicy działek
Stawiając ogrodzenie dokładnie na granicy działek, czyli w linii je rozgraniczającej, powinniśmy uznać, że będzie służyć wszystkim stronom, czyli właścicielom tych działek, które graniczą z naszą. Kodeks cywilny niestety nie precyzuje, który z sąsiadów stanie się właścicielem ogrodzenia – wydaje się, że najbezpieczniej uznać po prostu własność wspólną. To pociąga za sobą dwie ważne kwestie.
- Skoro ogrodzenie na granicy działek ma być własnością wspólną oraz służyć wszystkim sąsiadom, to wszyscy zainteresowani powinni wyrazić na jego budowę zgodę. Nie powinniśmy więc budować ogrodzenia na granicy działek bez zgody sąsiada. Inaczej możemy naruszyć jego własność, a to może mieć przykre konsekwencje, m.in. konieczność rozbiórki ogrodzenia.
- Ogrodzenie między sąsiadami, budowane na wspólny użytek, powinno zostać sfinansowane, a później być utrzymywane przez wszystkie strony po równo. Należy jednak pamiętać, że sąsiad może wyrazić zgodę na budowę ogrodzenia, ale już nie na pokrycie kosztów jego budowy. Prawo nie nakłada na niego takiego obowiązku.
W ramach budowania dobrych relacji sąsiedzkich oraz aby uniknąć ewentualnych sporów, warto ustalić wspólnie wszystkie kwestie techniczne związane z ogrodzeniem (np. wysokość, materiał, styl), a ustalenia spisać w formie umowy i zawrzeć w niej wszystkie istotne informacje: dane właścicieli, numery działek, koszty i ich podział.
Ogrodzenie w granicy działki własnej
Istnieje też drugi i to znacznie bezpieczniejszy i wygodniejszy sposób umiejscowienia ogrodzenia na posesji. To ogrodzenie w granicy działki – bez zgody sąsiada i bez konieczności wypracowania kompromisów. Przepisy nie precyzują takich kwestii jak dopuszczalna wysokość płotu między sąsiadami (trzeba więc zastosować się jedynie do wymogu 2,2 m wys., jeśli nie chcemy zgłaszać zamiaru budowy) czy minimalna odległość ogrodzenia od granicy działki sąsiada.
Warto tylko upewnić się, że żaden element ogrodzenia (np. podmurówka) nie znajdzie się na granicy działek ani jej nie przekroczy. Wtedy sytuacja jest klarowna – ogrodzenie jest naszą własnością i jego budowa nie wymaga niczyjej zgody. Jeśli nie znamy dokładnego przebiegu granic działki lub mamy wątpliwości, warto zorientować się w procedurze wytyczenia granic działki pod ogrodzenie.
Oczywiście jest też druga strona medalu – wszystkie koszty budowy i utrzymania ogrodzenia leżą po naszej stronie. Ten obowiązek precyzuje już samo prawo budowlane (w art. 61. czytamy, że to właściciel lub zarządca obiektu i wszystkich jego elementów jest zobowiązany do utrzymywania ich w dobrym stanie technicznym oraz używania z poszanowaniem zasad ochrony środowiska).
Ogrodzenie między sąsiadami a dobre relacje sąsiedzkie
Ogrodzenie między sąsiadami wcale nie musi stać się kością niezgody. Warto tylko zastosować się do przepisów prawa oraz postawić na szacunek i empatię.
Jednak nawet budując ogrodzenie w granicy działki własnej, zdecydowanie warto porozmawiać z sąsiadem i poinformować go o naszych planach. Czasem taki płot może przeszkadzać – np. zaciemniać ogród lub utrudniać koszenie trawy. W takiej sytuacji zawsze da się wypracować kompromis – zapewnić sobie upragnioną prywatność, lecz bez ryzyka popsucia się relacji sąsiedzkich.