Każdy ma prawo zadbać o bezpieczeństwo swoje i bliskich oraz chronić własne mienie poprzez ogrodzenie prywatnej działki, lecz budowa płotu musi być zgodna z przepisami prawa. Poważny problem? Pas drogowy a ogrodzenie! Co musisz wiedzieć, aby nie narazić się na problemy czy kary finansowe? Jak legalnie wybudować płot obok drogi? Podpowiadamy!
Ogrodzenie a pas drogowy – w czym tkwi kłopot?
Pas drogowy to nie tylko droga, to też wszystkie urządzenia techniczne i obiekty budowlane, np. pobocze czy chodnik, które służą do obsługi komunikacji i zarządzania ulicą. Na drogach publicznych obszar pasa drogowego jest odpowiednio i odgórnie ustalony, ale nie jest to wartość stała i może zmienić się w przypadku m.in. poszerzania lub przebudowy szosy. A wówczas uprzednio prawidłowo zlokalizowany płot może stać się ogrodzeniem w pasie drogowym.
Kwestia ogrodzenia i pasa drogowego jest dość skomplikowana – taka budowa bywa dopuszczalna pod pewnymi warunkami, lecz niespełnienie wymagań w tym zakresie może wiązać się z koniecznością rozbiórki i nałożeniem kar pieniężnych.
- W przypadku zagospodarowywania posesji warto skonsultować się z geodetą i właściwym organem administracyjnym i na pewno sprawdzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który zawiera projekty zmian w infrastrukturze drogowej i wytyczne w kwestii ukształtowania okolicy.
- Jeśli pas drogowy przy posesji jest przebudowywany, warto udać się do zarządcy drogi i skonsultować położenie ogrodzenia. Gdy droga będzie szersza, zwiększy się szerokość pasa drogowego. Wtedy już zwykle ogrodzenie trzeba cofnąć lub rozebrać, jeśli stwarza niebezpieczeństwo dla ruchu.
- Gdy kupujemy posesję już ogrodzoną, warto sprawdzić usytuowanie ogrodzenia – odnaleźć znaki graniczne lub skorzystać z pomocy geodety, bo dzięki temu unikniemy nieprzyjemności, gdy okaże się, że ogrodzenie w pasie drogowym jest postawione nielegalnie. Po prostu przebudujemy konstrukcję.
Czy można wybudować ogrodzenie w pasie drogowym?
Zgodnie z przepisami ustawy o drogach publicznych odległość granicy pasa drogowego od zewnętrznej krawędzi wykopów i urządzeń budowlanych powinna wynosić minimum 0,75 m, w wypadku dróg ekspresowych i autostrad aż 2 m. W pasie terenu wyznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania dla nowego i rozbudowywanego pasa drogowego można wznosić wyłącznie tymczasowe obiekty budowlane i urządzenia budowlane związane z obiektami. A w zależności od interpretacji ogrodzenie jest lub nie obiektem budowlanym, lecz z pewnością stanowi urządzenie budowlane związane z budynkiem.
W Art. 36. przywołanej ustawy (stan na 19.07.2022 r.) czytamy:
W przypadku zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi lub niezgodnie z warunkami podanymi w tym zezwoleniu, lub bez zawarcia odpłatnej umowy cywilnoprawnej, o której mowa w art. 22 ust. 2, 2a lub 2c, lub niezgodnie z warunkami tej umowy, właściwy zarządca drogi orzeka, w drodze decyzji administracyjnej, o jego przywróceniu do stanu poprzedniego. Przepisu tego nie stosuje się w przypadku zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi lub niezgodnie z warunkami podanymi w tym zezwoleniu, wymagającego podjęcia przez właściwy organ nadzoru budowlanego decyzji o rozbiórce obiektu budowlanego1.
Postawienia ogrodzenia na terenie pasa drogowego jest więc możliwe, ale po uzyskaniu zezwolenia zarządcy drogi. Co więcej, płot nie może też powstać w warunkach samowoli budowlanej, a zatem trzeba zgłosić jego budowę właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Przywołana odpłatna umowa dotyczy głównie najmu, dzierżawy czy użyczenia terenu do celów komercyjnych.
Ogrodzenie posesji a pas drogowy: uzyskaj zezwolenie zarządcy!
O pozwolenie na budowę ogrodzenia w pasie drogowym mogą ubiegać się właściciele zarówno posesji i domów, jak i obiektów usługowych (np. restauracji) położonych tuż przy nim. Zezwolenie na zajęcie pasa drogowego należy uzyskać przed rozpoczęciem wykonywania robót budowlanych.
Wniosek o zezwolenie na wzniesienie płotu na terenie pasa drogowego składamy w urzędzie miasta (gminy) lub w starostwie powiatowym (osobiście), można to również zrobić drogą elektroniczną poprzez system administracyjny. Warto wcześniej ustalić, co powinno znaleźć się w takim piśmie, natomiast z reguły trzeba wskazać dokładną lokalizację konstrukcji i jej rozmiary oraz umotywować przedsięwzięcie.
Warto także zweryfikować u zarządcy drogi, jakie dokumenty będą potrzebne do rozpatrzenia wniosku, aby uniknąć konieczności późniejszego ich dostarczania.
Jeśli wniosek jest kompletny, zarządca drogi w ciągu 65 dni wyda decyzję. Nie jest to jednak zwykła formalność – musimy liczyć się z odmową, jeśli ogrodzenie mogłoby zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego (np. przesłaniać widoczność). W świetle przepisów obowiązkiem zarządcy drogi jest również poinformować o konieczności zgłoszenia budowy ogrodzenia lub uzyskania na nią pozwolenia.
Pas drogowy a ogrodzenie – jak to najlepiej ugryźć?
Nie ulega wątpliwości, że najkorzystniej wybudować ogrodzenie w całości na terenie własnej działki i w odpowiedniej odległości od pasa drogowego. W tym wypadku nie trzeba zgłaszać budowy płotu (chyba że konstrukcja jest wyższa niż 2,2 m od linii gruntu bądź stanowi mur oporowy), uzyskiwać zezwolenia i uzgadniać jego parametrów czy wyglądu z zarządcą. Wówczas możemy kupić np. wypełniony w całości materiałem model żaluzjowy, który oferują ogrodzenia nowoczesne, i zadbać o swoją prywatność, nie powodują niebezpieczeństwa w ruchu drogowym.
Jeśli stawiamy ogrodzenie w pasie drogowym, na mocy zezwolenia, musimy także liczyć się z możliwą koniecznością jego cofnięcia w wyniku rozbudowy drogi. Warto postawić na konstrukcję łatwą w montażu i demontażu, np. ogrodzenie panelowe.
Co więcej, ogrodzenie w pasie drogowym wiąże się z dodatkowymi kosztami – za zajęcie pasa drogowego pobiera się opłatę roczną. Naliczana jest za każdy metr kwadratowy zajmowany przez rzut poziomy urządzenia. Wysokość opłaty ustala właściwy zarządca drogi przy wydawaniu zezwolenia.
Jakie są kary za samowolne zajęcie pasa drogowego?
Za zajęcie pasa drogowego bez omawianego zezwolenia lub niezgodnie z ustaleniami nalicza się karę pieniężną w wysokości aż dziesięciokrotności tej opłaty, którą ustalił (lub ustaliłby) zarządca drogi. Dodatkowo taki przypadek zwykle wymaga też przywrócenia pasa do stanu właściwego. W świetle powyższego zarządca drogi może wszcząć postępowanie, które zakończy się nakazem rozbiórki.
Z przepisów prawa budowlanego wynika, że ogrodzenie stanowi obiekt budowlany (lub urządzenie budowlane związane z obiektem budowlanym), zatem orzekanie o jego rozbiórce leży w kompetencjach organu nadzoru budowlanego, który jak najbardziej może wydać taką decyzję.
Omawiany problem ogrodzenia a pasa drogowego jest złożony i bardzo często także rozpatrywany indywidualnie. Dlatego planując takie przedsięwzięcie, warto najpierw odwiedzić urzędników, którzy przestawiają możliwości i schemat przebieg procesu.